Industrie 4.0: Hoe kan het concurrentievermogen van slimme fabrieken in Frankrijk worden gewaarborgd?

Wat weet u over Industrie 4.0? Deze term wordt gebruikt om de vierde grote industriële revolutie te beschrijven, die wordt gekenmerkt door de nieuwe produktiemethoden die in fabrieken worden gebruikt. Om hun productielijnen te optimaliseren, maken deze "fabrieken van de toekomst" immers gebruik van kunstmatige intelligentie, robotica, het internet van dingen, 3D-printing en cloud computing. Al deze technologieën evolueren met de snelheid van het licht en moeten worden beheerst door elke onderneming die concurrerend wil zijn.

Ondanks zijn spitstechnologische sectoren lijdt Frankrijk thans onder de deïndustrialisatie die 40 jaar geleden is begonnen.

Een sterke herindustrialisatie-uitdaging voor slimme fabrieken 

Terwijl de kloof in de Franse handelsbalans sinds het begin van de jaren 2000 steeds groter is geworden, lijkt het erop dat de crisis in de Covid en meer recentelijk de oorlog in Oekraïne het bewustzijn van de noodzaak van herindustrialisatie plotseling hebben doen toenemen. De cijfers spreken voor zich: in de jaren tachtig was de goederenproductie goed voor 23% van het Franse BBP. Vandaag vertegenwoordigt zij slechts 13,5% volgens France Industrie.

Franse sectoren in de voorhoede van 4.0-technologie

Bepaalde hightechsectoren dragen bij tot de internationale reputatie van Frankrijk. Daartoe behoren uiteraard de luxegoederenindustrie (waarvan Frankrijk wereldleider is), de automobielindustrie (tweede in Europa), de lucht- en ruimtevaartindustrie (tweede grootste exporteur ter wereld) en de farmaceutische industrie. Op Europees niveau is Frankrijk zelfs het land dat de meeste buitenlandse investeerders aantrekt.

Maar als we ons losmaken van deze goede leerlingen van de Franse industrie, moeten we toegeven dat de produktie van goederen op het grondgebied al 40 jaar lang voortdurend daalt. De particuliere ondernemingen zijn overgeschakeld op een concurrentievermogen dat meer op de kosten dan op de geproduceerde waarde is gebaseerd.

Hoewel deze strategie Frankrijk in staat heeft gesteld zich te ontwikkelen in de richting van een diensteneconomie, tonen recente gebeurtenissen aan dat een staat over eigen middelen moet beschikken.

De pandemie en de oorlog in Oekraïne onderstrepen de dringende noodzaak om het land te herindustrialiseren

De Covid-crisis laat een duidelijk punt zien: een land dat van anderen afhankelijk is, is van nature een kwetsbaar land. Meer recentelijk heeft de oorlog in Oekraïne het probleem nog verergerd: terwijl Rusland bijna 18% van het gas in de wereld levert, benadeelt de stijging van de energieprijzen de Franse bedrijven, vooral in de luchtvaart- en de voedingsmiddelensector.

Deze onfortuinlijke gebeurtenissen hebben een nieuw tijdperk ingeluid, en dit geldt in het bijzonder in deze periode van presidentiële campagne."We moeten het land herindustrialiseren". Dit is het parool van al onze kandidaten.

Het probleem is dat herindustrialisatie niet van de ene dag op de andere zal gebeuren. En vooral mag een van de belangrijkste succesfactoren van deze onderneming niet uit het oog worden verloren: het aantrekkelijker maken van de industriële beroepen.

Van de opleiding van werknemers een absolute prioriteit maken om de uitdagingen van Industrie 4.0 aan te gaan

De toenemende complexiteit van de industriële technologieën gaat hand in hand met steeds hogere eisen aan het kwalificatieniveau van de werknemers. Ondanks het aantal vacatures in de industriële sector hebben bedrijven moeite om personeel aan te werven.

Een tekort aan vaardigheden op het grondgebied

Het is geen geheim meer: in Frankrijk is het gebrek aan vaardigheden schrijnend. Volgens de Banque de France ondervindt bijna 40% van de bedrijfsleiders moeilijkheden bij de aanwerving.

De reden? Het gebrek aan belangstelling voor technische opleidingen ten gunste van dienstverlenende beroepen. Volgens Éric Trappier, CEO van Dassault Aviation,[heeft het onderwijssysteem hier veel mee te maken]: "Het nationale onderwijssysteem moet beseffen dat het de taak heeft mensen te begeleiden naar de gebieden waar zij het meest behoefte aan hebben.

Maar dat is niet alles. Dit tekort aan vaardigheden hangt ook sterk samen met het feit dat de industrie gebaseerd is op steeds geavanceerdere technologieën, waarvoor dus geavanceerde wetenschappelijke en wiskundige kennis vereist is.

De meest gevraagde vaardigheden zijn bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie, softwareontwikkeling en digital cloud. Ook voor meer traditionele productievaardigheden (machinale bewerking, assemblage, kwaliteitsbeheer, procestechniek, enz.) is er een tekort aan kandidaten.

Het is dan ook dringend noodzakelijk het opleidingssysteem volledig te herzien. Tot nu toe was de kennisoverdracht toegespitst op traditionele knowhow, ten nadele van de vaardigheden in verband met digitale instrumenten.

Hoe kan het concurrentievermogen van de fabrieken in deze context worden gewaarborgd?

Vaardighedenbeheer als antwoord op de concurrentie-uitdagingen van Industrie 4.0

De instandhouding van het concurrentievermogen van fabrieken 4.0 hangt vooral af van de werknemers die er werken. Daarom is het van essentieel belang dat banen in de industrie aantrekkelijker worden gemaakt, met name door de salarissen te herzien en de operatoren de mogelijkheid te bieden zich voortdurend bij te scholen.

Intern speelt het GPEC (toekomstgericht beheer van banen en vaardigheden) een essentiële rol. Wat staat er op het spel? Elk bedrijf moet zijn vaardigheden nauwkeurig in kaart kunnen brengen, zodat het kananticiperen op op leidings- enaanwervingsbehoeften. De evolutie van de in de fabrieken gebruikte technologieën impliceert immers dat de werknemers veelzijdig moeten zijn, vooral wanneer zij worden geconfronteerd met steeds meer gesofisticeerde machines.

Veel spelers in de sector hebben echter moeite om de verschillende vaardigheden van hun teams doeltreffend te beheren. In de praktijk gebeurt het beheer van vaardigheden meestal via Excel-spreadsheets die moeilijk bij te werken zijn. Bovendien heeft naar schatting 80% van de exploitanten geen computer tot zijn beschikking. Geen wonder dat productiviteitsstijgingen managers echt hoofdbrekens bezorgen: de manier waarop teams worden aangestuurd is al sinds de jaren negentig dezelfde.

De noodzaak van digitalisering wordt dus steeds dringender om aan de eisen van de industrie van morgen te voldoen. Enerzijds hebben de fabrieken er belang bij hun werknemers op te leiden in de nieuwe technologische hulpmiddelen. Anderzijds moeten zij zich uitrusten metmoderne oplossingen om hun productiviteit te verhogen. Hoe het ook zij, het geheim van het concurrentievermogen in de fabrieken van de toekomst ligt in één woord: mensen.

Samengevat

In het tijdperk van fabriek 4.0 is de industriële herovering van Frankrijk noodzakelijk om de soevereiniteit van het land te waarborgen. Herindustrialisatie zal niet van de ene dag op de andere gebeuren en vereist echte inspanningen om banen in de industrie aantrekkelijker te maken. Het nationale onderwijs heeft een belangrijke rol te spelen bij het onder de aandacht brengen van de opleidingen die tot deze banen leiden. Bedrijven spelen een even belangrijke rol in dit herindustrialisatieproces. Het is aan hen om strategieën toe te passen om talent aan te trekken en te behouden. Dit vereist met name een verhoging van de salarissen, een beter beheer van de interne vaardigheden en een permanente opleiding, die de inzetbaarheid van de operatoren garandeert.

Abonneer u op onze nieuwsbrief